سرطان دهانه رحم چه علائمی دارد؟ روش های درمان [فوق تخصص زنان و زایمان]

سرطان دهانه رحم یکی از انواع شایع سرطان‌های زنان است که معمولاً در سلول‌های پوششی دهانه رحم ایجاد می‌شود. این سرطان عمدتاً به دلیل عفونت پایدار با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود. تشخیص زودهنگام و پیشگیری از طریق واکسیناسیون و آزمایش‌های غربالگری می‌تواند به کاهش شیوع و مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری کمک کند.

اطلاعات بیشتر: کولپوسکوپی

اپیدمیولوژی

سرطان دهانه رحم چهارمین سرطان شایع در زنان در سراسر جهان است. شیوع آن در کشورهای در حال توسعه بیشتر است، زیرا در این کشورها برنامه‌های غربالگری و واکسیناسیون به‌طور گسترده اجرا نمی‌شوند. میزان بقا در بیماران به مرحله تشخیص بستگی دارد.

به گزارش cancer.gov

Cervical cancer is cancer that starts in the cells of the cervix. The cervix is the lower, narrow end of the uterus (womb). The cervix connects the uterus to the vagina (birth canal). Cervical cancer usually develops slowly over time.

سرطان دهانه رحم سرطانی است که از سلول های دهانه رحم شروع می شود. دهانه رحم انتهای پایین و باریک رحم (رحم) است. دهانه رحم رحم را به واژن (کانال زایمان) متصل می کند. سرطان دهانه رحم معمولاً با گذشت زمان به کندی ایجاد می شود.

عوامل خطر در ایحاد سرطان دهانه رحم

عوامل متعددی در ایجاد سرطان دهانه رحم نقش دارند، از جمله:

1. عفونت HPV: بیش از 95% موارد سرطان دهانه رحم با عفونت پایدار HPV مرتبط هستند.
2. سیگار کشیدن: مواد سرطان‌زا در دخانیات می‌توانند بر روی سلول‌های دهانه رحم تأثیر گذاشته و احتمال ایجاد سرطان را افزایش دهند.
3. سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که دارای نقص ایمنی هستند (مانند بیماران مبتلا به HIV) در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این سرطان قرار دارند.
4. تعداد شرکای جنسی زیاد: افزایش تعداد شرکای جنسی احتمال عفونت با HPV را افزایش می‌دهد.
5. استفاده طولانی‌مدت از قرص‌های ضدبارداری: برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف طولانی‌مدت این قرص‌ها ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهد.
6. سابقه خانوادگی سرطان دهانه رحم: افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند، در معرض خطر بیشتری هستند.

در باب زگیل تناسلی لینک فوق را بخوانید.

پاتوفیزیولوژی

سرطان دهانه رحم معمولاً از ضایعات پیش‌سرطانی به نام نئوپلازی داخل اپیتلیالی دهانه رحم (CIN) شروع می‌شود. این ضایعات می‌توانند به‌مرورزمان به سرطان مهاجم تبدیل شوند. انواع اصلی سرطان دهانه رحم عبارت‌اند از:

1. کارسینوم سلول سنگفرشی: شایع‌ترین نوع سرطان دهانه رحم که از سلول‌های سنگفرشی دهانه رحم منشا می‌گیرد.
2. آدنوکارسینوم: از سلول‌های غددی دهانه رحم منشأ می‌گیرد و شیوع کمتری نسبت به کارسینوم سلول سنگفرشی دارد.

علائم و نشانه‌ها سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه اغلب بدون علامت است، اما در مراحل پیشرفته علائم زیر ممکن است ظاهر شوند:

• خونریزی غیرطبیعی واژینال (مانند خونریزی بین دوره‌های قاعدگی، پس از مقاربت یا بعد از یائسگی)
• ترشحات غیرطبیعی واژن با بوی بد
• درد لگنی یا درد در هنگام مقاربت
• تکرر ادرار یا درد هنگام ادرار کردن

در باب درمان درمان بی اختیاری ادرار لینک فوق را بخوانید.

تشخیص سرطان دهانه رحم

تشخیص سرطان دهانه رحم معمولاً با روش‌های زیر انجام می‌شود:

1. تست پاپ اسمیر: یک آزمایش غربالگری برای شناسایی تغییرات غیرطبیعی در سلول‌های دهانه رحم.
2. آزمایش HPV: بررسی وجود ویروس پاپیلومای انسانی در نمونه سلولی دهانه رحم.
3. کولپوسکوپی: معاینه دهانه رحم با استفاده از یک دستگاه بزرگ‌نمایی ویژه.
4. بیوپسی: نمونه‌برداری از بافت مشکوک برای بررسی وجود سلول‌های سرطانی.
5. تصویربرداری پزشکی: شامل MRI، سی‌تی‌اسکن و PET اسکن برای بررسی میزان گسترش سرطان.

مراحل سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم بر اساس سیستم FIGO (فدراسیون بین‌المللی زنان و زایمان) در چهار مرحله طبقه‌بندی می‌شود:

• مرحله I: سرطان محدود به دهانه رحم است.
• مرحله II: سرطان به خارج از دهانه رحم گسترش یافته اما هنوز به دیواره لگن نرسیده است.
• مرحله III: سرطان به دیواره لگن رسیده یا به قسمت‌های پایینی واژن گسترش یافته است.
• مرحله IV: سرطان به سایر اندام‌ها مانند مثانه، رکتوم یا اندام‌های دوردست منتشر شده است.

درمان سرطان دهانه رحم

روش‌های درمانی سرطان دهانه رحم به مرحله بیماری و وضعیت بیمار بستگی دارد و شامل موارد زیر است:

1. جراحی: شامل برداشتن دهانه رحم (کونیزاسیون) در مراحل اولیه یا هیسترکتومی در مراحل پیشرفته‌تر.
2. رادیوتراپی: استفاده از اشعه برای از بین بردن سلول‌های سرطانی.
3. شیمی‌درمانی: استفاده از داروهای ضدسرطان برای از بین بردن سلول‌های سرطانی، معمولاً در مراحل پیشرفته‌تر.
4. ایمونوتراپی و درمان‌های هدفمند: استفاده از داروهای جدید برای تقویت سیستم ایمنی بدن یا هدف قرار دادن مسیرهای خاص در رشد سلول‌های سرطانی.

پیشگیری سرطان دهانه رحم

پیشگیری از سرطان دهانه رحم با روش‌های زیر امکان‌پذیر است:

1. واکسیناسیون HPV: واکسن‌های گارداسیل و سرواریکس برای پیشگیری از عفونت با انواع پرخطر HPV مؤثر هستند.
2. تست‌های غربالگری منظم: انجام پاپ اسمیر و آزمایش HPV به‌صورت منظم برای تشخیص زودهنگام تغییرات پیش‌سرطانی.
3. رعایت بهداشت جنسی: استفاده از کاندوم و محدود کردن تعداد شرکای جنسی برای کاهش خطر ابتلا به HPV.
4. ترک سیگار: ترک سیگار به کاهش خطر سرطان دهانه رحم کمک می‌کند.

پیش‌آگهی سرطان دهانه رحم و بقای بیماران

پیش‌آگهی سرطان دهانه رحم بستگی به مرحله تشخیص دارد:

• مرحله I: میزان بقای 5 ساله بیش از 90%
• مرحله II: میزان بقای 5 ساله حدود 60% الی 80%
• مرحله III: میزان بقای 5 ساله حدود 30% الی 50%
• مرحله IV: میزان بقای 5 ساله کمتر از 20%

نتیجه گیری

سرطان دهانه رحم یکی از قابل پیشگیری‌ترین انواع سرطان‌ها است. واکسیناسیون، غربالگری منظم و رعایت نکات بهداشتی می‌تواند به کاهش میزان ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری کمک کند. تحقیقات جدید در زمینه درمان‌های هدفمند و ایمونوتراپی امیدهای جدیدی را برای بهبود درمان و افزایش بقای بیماران ایجاد کرده است. آگاهی عمومی و برنامه‌های غربالگری گسترده کلید اصلی در مبارزه با این بیماری است.

اطلاعات تماس دکتر سجادی پور