افتادگی رحم: علائم، تشخیص و روش‌های درمان

افتادگی رحم یکی از مشکلات شایع در زنان است که به ویژه در سنین بالاتر یا پس از زایمان‌های متعدد می‌تواند بر سلامت جسمی و روانی تأثیر گذار باشد. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که رحم از موقعیت طبیعی خود در داخل حفره شکمی پایین‌تر رفته و به سمت واژن حرکت می‌کند. در موارد شدید، این وضعیت ممکن است باعث خروج رحم از واژن شود. در این مقاله، به بررسی علل، علائم، روش‌های تشخیص و درمان افتادگی رحم پرداخته خواهد شد.

علل افتادگی رحم

افتادگی رحم می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیافتد. این وضعیت معمولاً ناشی از ضعف یا آسیب به عضلات و بافت‌های حمایت‌کننده رحم است که معمولاً به دلیل فشار زیاد یا تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود. مهم‌ترین علل این مشکل عبارتند از:

1. ضعف عضلات کف لگن: عضلات کف لگن که مسئول نگهداری رحم در موقعیت طبیعی خود هستند، ممکن است به دلیل زایمان‌های متعدد، افزایش وزن، یا پیری ضعیف شوند. این عضلات برای نگهداری صحیح رحم ضروری هستند و هر گونه آسیب به آن‌ها می‌تواند منجر به افتادگی رحم شود.

2. زایمان‌های متعدد: زنانی که چندین زایمان طبیعی را تجربه کرده‌اند، بیشتر در معرض خطر افتادگی رحم هستند. زایمان طبیعی فشار زیادی به عضلات لگنی وارد می‌کند و این عضلات ممکن است نتوانند بعد از زایمان به وضعیت اولیه خود بازگردند.

3. افزایش سن: با افزایش سن و به ویژه پس از یائسگی، سطح هورمون‌های استروژن کاهش می‌یابد. این تغییرات هورمونی می‌تواند باعث ضعیف شدن بافت‌ها و عضلات لگنی شود که در نهایت منجر به افتادگی رحم می‌شود.

4. افزایش فشار داخل شکم: عواملی مانند افزایش وزن، سرفه‌های مزمن، یبوست طولانی‌مدت، یا بلند کردن اجسام سنگین می‌توانند فشار زیادی به عضلات کف لگن وارد کنند. این فشار می‌تواند منجر به آسیب به بافت‌های نگهدارنده رحم شود.

5. ژنتیک: برخی از زنان به‌طور طبیعی دارای عضلات کف لگن ضعیف‌تری هستند و این موضوع می‌تواند احتمال افتادگی رحم را در آن‌ها افزایش دهد.

اطلاعات بیشتر در باب زایمان طبیعی یا سزارین را در لینک فوق بخوانید.

عوارض افتادگی رحم

به گزارش mayoclinic

Complications

Uterine prolapse often happens with prolapse of other pelvic organs. These types of prolapse can also happen:

Anterior prolapse. Anterior prolapse results from weak connective tissue between the bladder and roof of the vagina. It can cause the bladder to bulge into the vagina. This is called a cystocele or prolapsed bladder.

Posterior vaginal prolapse. Weak connective tissue between the rectum and the floor of the vagina can cause the rectum to bulge into the vagina. This might cause difficulty with bowel movements. Posterior vaginal prolapse is also called a rectocele.

عوارض

افتادگی رحم اغلب با افتادگی سایر اندام‌های لگنی همراه است. این نوع افتادگی نیز می‌تواند رخ دهد:

افتادگی قدامی. افتادگی قدامی ناشی از بافت همبند ضعیف بین مثانه و سقف واژن است. این می‌تواند باعث بیرون زدگی مثانه به داخل واژن شود. به این حالت سیستوسل یا افتادگی مثانه می‌گویند.

افتادگی خلفی واژن. بافت همبند ضعیف بین رکتوم و کف واژن می‌تواند باعث بیرون زدگی رکتوم به داخل واژن شود. این ممکن است باعث ایجاد مشکل در حرکات روده شود. افتادگی خلفی واژن نیز رکتوسل نامیده می‌شود.

علائم افتادگی رحم

علائم افتادگی رحم می‌تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد و بستگی به درجه افتادگی رحم دارد. در بسیاری از موارد، زنان ممکن است در ابتدا علائم قابل توجهی احساس نکنند، اما با پیشرفت وضعیت، علائم واضح‌تری پدیدار می‌شود. علائم شایع افتادگی رحم عبارتند از:

1. احساس فشار یا سنگینی در ناحیه لگن: بسیاری از زنان گزارش می‌دهند که احساس سنگینی یا فشاری در ناحیه لگن یا واژن دارند که ممکن است با ایستادن یا راه رفتن بدتر شود.

2. درد در هنگام رابطه جنسی: افتادگی رحم ممکن است باعث شود که رحم به طور غیر طبیعی در داخل لگن قرار بگیرد و این موضوع می‌تواند موجب درد و ناراحتی در هنگام رابطه جنسی شود.

3. مشکلات ادراری: یکی از شایع‌ترین علائم افتادگی رحم، مشکلات ادراری است. این مشکلات می‌تواند شامل تکرر ادرار، بی‌اختیاری ادرار یا احساس عدم تخلیه کامل مثانه باشد.

4. خروج رحم از واژن: در موارد شدیدتر، ممکن است رحم از واژن بیرون بیاید که این وضعیت به طور واضح قابل مشاهده است و نیاز به درمان فوری دارد.

5. یبوست: برخی از زنان مبتلا به افتادگی رحم ممکن است مشکلاتی در دفع مدفوع داشته باشند و دچار یبوست شوند.

تشخیص افتادگی رحم

تشخیص افتادگی رحم معمولاً از طریق معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام می‌شود. پزشک ممکن است از زن بخواهد که در حین معاینه لگن، عضلات کف لگن را منقبض کند تا قدرت آن‌ها را ارزیابی کند. همچنین، در صورتی که پزشک به موارد شدیدتر شک کند، ممکن است از آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی یا MRI استفاده کند تا وضعیت رحم را به طور دقیق‌تر بررسی کند. دکتر بیتا سجادی پور متخصص زنان در غرب تهران راهنمای شما

روش‌های درمان افتادگی رحم

درمان افتادگی رحم بسته به شدت بیماری و وضعیت بیمار متفاوت است. در برخی از موارد، درمان‌های غیرجراحی می‌توانند مؤثر باشند، در حالی که در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به جراحی باشد. روش‌های درمانی رایج عبارتند از:

1. تمرینات کگل: این تمرینات به تقویت عضلات کف لگن کمک می‌کند و می‌تواند در درمان افتادگی رحم مؤثر باشد. تمرینات کگل شامل منقبض کردن و سپس رها کردن عضلات کف لگن است که باعث تقویت این عضلات می‌شود.

2. استفاده از دستگاه‌های پشتیبانی: در برخی موارد، استفاده از دستگاه‌هایی مانند “پشتیبان واژن” می‌تواند به پشتیبانی رحم کمک کرده و علائم را کاهش دهد. این دستگاه‌ها به طور موقت رحم را در موقعیت صحیح خود نگه می‌دارند.

3. جراحی: در صورتی که علائم شدید باشد و درمان‌های غیرجراحی نتایج مطلوبی نداشته باشند، جراحی ممکن است گزینه درمانی مناسب باشد. در این روش، جراح به تقویت عضلات لگن و بازگرداندن رحم به موقعیت طبیعی آن می‌پردازد.

4. هورمون درمانی: در زنانی که به دلیل یائسگی دچار افتادگی رحم می‌شوند، استفاده از هورمون درمانی می‌تواند به تقویت عضلات و بافت‌های لگنی کمک کند.

5. تغییرات در سبک زندگی: در کنار درمان‌های پزشکی، تغییرات در سبک زندگی مانند حفظ وزن سالم، پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین، و درمان یبوست می‌تواند به کاهش فشار بر روی رحم کمک کند و علائم را تسکین دهد.

پیشگیری از افتادگی رحم

پیشگیری از افتادگی رحم معمولاً از طریق تقویت عضلات کف لگن و مدیریت فشار داخل شکم صورت می‌گیرد. زنانی که قصد دارند در آینده باردار شوند یا در دوران بارداری هستند، باید مراقب وضعیت عضلات لگن خود باشند و از تمرینات کگل برای تقویت آن‌ها استفاده کنند. همچنین، پرهیز از افزایش وزن زیاد در دوران بارداری و اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین می‌تواند در پیشگیری از این مشکل مؤثر باشد. دکتر بیتا سجادی پور متخصص زنان در غرب تهران راهنمای شما در این باب می باشد.

نتیجه‌گیری

افتادگی رحم یک مشکل شایع است که می‌تواند تأثیرات زیادی بر سلامت جسمی و روانی زنان بگذارد. این مشکل معمولاً به دلیل ضعف عضلات لگنی، زایمان‌های متعدد، افزایش سن، یا فشار زیاد ایجاد می‌شود. علائم آن شامل احساس فشار در ناحیه لگن، مشکلات ادراری، درد در هنگام رابطه جنسی و در موارد شدیدتر، خروج رحم از واژن است. درمان‌های مختلفی از جمله تمرینات کگل، استفاده از دستگاه‌های پشتیبانی و جراحی برای درمان این مشکل وجود دارد. پیشگیری از افتادگی رحم با تقویت عضلات کف لگن و مراقبت‌های دوران بارداری ممکن است امکان‌پذیر باشد.

اطلاعات تماس دکتر سجادی پور