عوارض زایمان سزارین

امروزه در کشورمان شاهد زایمان های متعدد سزارین هستیم و به دلیل درد یا عوارض محدود زایمان طبیعی، بدون آگاهی مادران از عوارض زایمان سزارین، درخواست های این روش از زایمان به طور چشمگیری افزایش یافته است. اما منظور از عوارض سزارین بعد از چند سال که اغلب به آن اشاره می کنند چیست؟
به طور کلی می توان گفت سزارین یک جراحی بی خطر است و در بسیاری از موارد اورژانسی، کمک کننده خواهد بود. در واقع اکثر عوارض جدی در رابطه با زایمان سزارین به دلیل خود جراحی نیست و عوارض ناشی از زایمان سزارین می باشد. به عنوان مثال عوارض بیهوشی عمومی به منظور انجام سزارین به طور قابل توجهی بیشتر از بی حسی اپیدورال خواهد بود. توصیه می شود جهت آگاهی از عوارض ناشی از زایمان سزارین بعد از سالها خواندن این نوشته را از دست ندهید.

عوامل خطر زایمان سزارین

بسیاری از عوارض زایمان سزارین، غیرقابل پیش بینی و نادر است، اما مواردی وجود دارد که ممکن است باعث افزایش این عوارض شود. این عوامل خطرزا شامل موارد ذیل می باشد؛

• چاقی
• بزرگ بودن نوزاد
• زایمان طولانی یا جراحی
• داشتن بیش از یک کودک
• حساسیت به بیهوشی و داروها
• عدم تحرک مادر
• تعداد پایین گلبول های قرمز خون مادر
• زایمان زودرس
• دیابت

اگر در انتخاب زایمان طبیعی یا زایمان سزارین تردید دارید حتما این مطلب را بخوانید: زایمان طبیعی بهتر است یا زایمان سزارین ؟

عوارض احتمالی زایمان سزارین

برخی از عوارض احتمالی زایمان سزارین به شرح زیر است:

• عفونت بعد از عمل یا تب
• از دست دادن خون زیاد
• آسیب به اندام ها
• هیسترکتومی اورژانسی (برداشتن رحم)
• لخته شدن خون
• واکنش به دارو یا بیهوشی
• مشکلات عاطفی بعد از جراحی
• زخم و بروز اختلال در زایمان های بعدی
• مرگ مادر
• آسیب به کودک

در کشورهای توسعه یافته، مرگ مادر بسیار نادر است. احتمال مرگ مادر برای خانم هایی که زایمان سزارین دارند، بیشتر از خانم های دارای زایمان طبیعی است، اما این امر مربوط به عوارض ناشی از بارداری است که زایمان سزارین را ضروری می کند. برخی از عوارض اصلی سزارین در جزئیات بیشتر در ذیل توضیح داده شده است.

اگر فیبروم رحم دارید و قصد دارید باردار شوید حتما مقاله فیبروم رحم را بارداری را بخوانید.

عفونت بعد از زایمان سزارین

پس از پارگی غشاها، رحم و دستگاه تناسلی مستعد ابتلا به عفونت است. در واقع باکتری هایی که به طور عادی در واژن موجود هستند، به راحتی می توانند در رحم پخش شوند. در این صورت با وجود باکتری در رحم، احتمال ابتلا به اندومتریت (عفونت و التهاب لایه داخلی رحم) بسیار بالا می باشد.

خوشبختانه، تقریباً تمام موارد اندومتریت را می توان با آنتی بیوتیک درمان کرد و به نظر نمی رسد که این نوع عفونت زنان در آینده از بارداری های ایمن جلوگیری کند. در موارد بسیار بسیار نادر، عفونت ممکن است جدی باشد و نیاز به هیسترکتومی دارد.

عفونت زخم بعد از سزارین

عفونت برخی از مادران به جای اینکه در رحم رخ دهد، در محل برش در لایه های بیرونی پوست، اتفاق خواهد افتاد. این امر اغلب به عفونت زخم پس از سزارین گفته می شود و اغلب با تب و درد شکم همراه است. عفونت پوست یا هر لایه ای از بافت که بریده شده است به طور طبیعی با آنتی بیوتیک قابل درمان است. این عفونت ها همچنین ممکن است باعث ایجاد آبسه هایی شوند که با چرک پر می شوند. در صورت وجود آبسه، پزشک ممکن است مجبور شود مجدداً زخم را باز کند تا محل آلوده تخلیه و تمیز گردد.

بیشتر بدانید: لاپاراسکوپی رحم برای تشخیص بیماری های زنان چیست و چگونه انجام می شود؟

خون ریزی

در حالی که متوسط ​​از دست دادن خون برای زایمان طبیعی در حدود 500 سی سی (حدود دو فنجان) است، متوسط ​​ خونریزی با سزارین دو برابر بیشتر از آن می باشد، زیرا رحم باردار یکی از بزرگترین منابع خون هر اندام در بدن می باشد. در هر زایمان سزارین، رگ های خونی بزرگی قطع می شوند، زیرا جراح دیواره رحم را باز می کند تا به کودک دسترسی پیدا کند. بیشتر خانم های باردار سالم می توانند این خونریزی سخت را بدون هیچ مشکلی تحمل کنند اما گاهی اوقات، مقدار خونریزی می تواند بیش از حد باشد و باعث ایجاد عوارض جدی گردد.

در بعضی موارد، از بین رفتن خون مشکلی ندارد. زنان باردار در مقایسه با زنانی که باردار نیستند، حدود 50 درصد خون بیشتری دارند. خونریزی امری اضطراری است و باید فوراً توسط پزشک معالجه شود. اگر خونریزی شدید بعد از اعزام به خانه از بیمارستان ادامه داشت، سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید. داروها، مایعات، مکمل های آهن و غذاهای مغذی یا ویتامین ها به شما کمک می کنند تا قدرت و خون خود را بعد از خونریزی مجدداً بازیابی کنید.

هیسترکتومی

هیسترکتومی سزارین، در واقع برداشتن رحم درست بعد از زایمان سزارین است. برخی از عوارض زایمان سزارین، ممکن است پزشک را برای نجات جان مادر مجبور به برداشتن رحم کند. مانند همه عوارض ذکر شده در بالا ، هیسترکتومی سزارین بسیار نادر است. بدیهی است که این وضعیت ناخوشایندی بوده و پزشکان تمام تلاش خود را برای جلوگیری از بروز آن انجام می دهند. شکی نیست که هیسترکتومی سزارین موجب نجات جان مادر می شود، به ویژه هنگامی که خونریزی با اقدامات ساده تر قابل کنترل نیست.

بیشتر بدانید: هر آنچه در مورد عمل هیسترکتومی یا برداشتن رحم باید بدانید.

لخته شدن خون

احتمالاً ترسناکترین عارضه زایمان سزارین، تشکیل لخته خون در پاهای مادر یا ناحیه لگن است. این لخته های خون ممکن است متلاشی شوند و به ریه ها سرایت کنند. در صورت بروز این اتفاق، به آن آمبولی ریوی گفته می شود. این عارضه عامل اصلی مرگ زنان باردار در بیشتر کشورهای توسعه یافته است. خوشبختانه لخته ها معمولاً باعث تورم و درد در پاها خواهند شد و اغلب خانم ها این موضوع را قبل از سرایت لخته به ریه، مورد توجه پزشک خود قرار می دهند. اگر در همان ابتدا به وجود لخته خون پی ببریم، می توان با استفاده از دستگاه رقیق کننده خون یا داروها این عارضه را درمان کرد.

متأسفانه بعضی اوقات علائم هشدار دهنده تا قبل از رسیدن به ریه ها، وجود ندارد. در این صورت بیشتر خانم ها با معالجه بهبود می یابند، اما بعضی اوقات لخته ها می توانند به اندازه ای باشند که مادر جان خود را از دست بدهد.

لخته شدن خون در موارد زیر بیشتر مشاهده می شود:

• مادر اضافه وزن داشته باشد
• جراحی سزارین طولانی یا پیچیده باشد
• مادر پس از عمل، مدت طولانی استراحت در رختخواب داشته باشد

بیشتر بدانید: آیا می توان لیزر موهای زائد در بارداری انجام داد؟

لخته های خون در گذشته بسیار شایع تر بود، اما خوشبختانه امروزه با پیشرفت های پزشکی، این عارضه كمتر دیده می شود.

واکنش های جانبی به دارو یا بیهوشی

علاوه بر مشکلات ناشی از عمل جراحی واقعی، برخی از خانم ها عوارض مربوط به دارو یا بیهوشی را تجربه می کنند. واکنش های بد به این موارد می تواند از خفیف (مانند سردرد یا خشکی دهان) تا بسیار جدی (مانند مرگ در اثر شوک آنافیلاکسی) باشد.

بعضی از خانم ها نسبت به داروها یا محصولاتی که در یک عمل سزارین استفاده می شوند حساسیت شدید دارند. اگر پزشک از این آلرژی ها آگاهی نداشته باشد، ممکن است منجر به بروز عوامل جدی برای مادر شود. علاوه بر این، بیهوشی عمومی نسبت به بی حسی موضعی خطرناک تر است. گاهی اوقات باید از بیهوشی عمومی استفاده شود و می تواند برای مادر مشکلاتی ایجاد کند و نیز باعث خواب آلودگی کودک هنگام تولد شود.

بیشتر بدانید: آیا می دانید علائم و عوارض یائسگی در خانم ها چیست؟

هنگامی که قبل از موعد، زایمان سزارین برنامه ریزی شده باشد، پزشکان این شانس را دارند که درباره آلرژی سؤال کنند و برای بیهوشی برنامه ریزی کنند. اگرچه در جراحی های برنامه ریزی شده احتمال بروز این مشکلات کمتر وجود دارد ، اما هنوز هم می تواند اتفاق بیفتد. گاهی اوقات، مادر از آلرژی خود به داروها یا بیهوشی آگاهی ندارد. مشکلات نادر اما جدی ناشی از دارو و بیهوشی شامل موارد زیر است:

• سردرد شدید یا سرگیجه
• تاری دید
• استفراغ یا حالت تهوع
• اسهال
• درد معده، کمر یا پا
• تب
• تورم گلو
• ضعف ماندگار
• اختلال در تنفس
• نبض ضعیف یا سریع

بسیاری از این واکنش ها با داروها قابل درمان هستند، اما زنانی که واکنش های جدی را تجربه می کنند، نیاز به کمک فوری پزشک دارند.

عوارض سزارین بر کودک

زنان تنها کسانی نیستند که عوارض ناشی از زایمان سزارین را تجربه می کنند. بعضی اوقات ممکن است عوارض، کودک را تحت تأثیر قرار دهد، اتفاق افتادن اختلالاتی از قبیل؛

• بریدگی کودک ناشی از ابزارهای جراحی
• مشکلات تنفسی
• نمرات پایین آپگار (Apgar)؛ آپگار روشی سریع و مطمئن در ارزیابی سلامت نوزاد در لحظه ‌های ابتدایی تولد است. نوزادانی که از طریق سزارین به دنیا می آیند، 50 درصد بیشتر از نوزادانی که به طور واژینال متولد می شوند، نمرات آپگار پایینی دارند.
• تولد زودرس در صورت زایمان زودهنگام

خلاصه

در آخر این شما هستید که با دانستن موارد فوق تصمیم خواهید گرفت زایمان طبیعی داشته باشید یا سزارین! البته ممکن است پزشک متخصص به دلایل مختلفی، برای شما زایمان سزارین را توصیه کنید. هدف از ارائه این اطلاعات توسط دکتر بیتا سجادی پور، بهترین متخصص زنان و زایمان در غرب تهران، افزایش اطلاعات خانم ها در مورد زایمان سزارین و تصمیم گیری مناسب همراه با سلامتی مادر و کودک می باشد.